De onderbelichte kant van klauwproblemen
Klauwproblemen zijn grote lijnen in te delen in twee groepen. Een deel van de problemen is toe te schrijven aan infecties zoals Mortellaro en stinkpoot. Een ander deel heeft geen direct verband met infecties. Bijna alle veehouders zullen de laatste vorm in meer of mindere mate herkennen. Zoolbloedingen en/of witte lijn defecten zijn de belangrijkste aandoeningen in deze categorie. Typische symptomen die vooral veroorzaakt door managementomstandigheden. Genoemd wordt een combinatie van voeding (pensverzuring) maar ook ontstekingen door mastitis of baarmoederontsteking waarbij gifstoffen worden geproduceerd. Daarnaast noemen verschillende bronnen (o.a. Gezondheidsdienst voor Dieren en Digiklauw.nl) het te lang staan op harde ondergronden, het draaien op ruwe vloeren, steentjes en andere oneffenheden. Dat laatste geldt vooral voor witte lijn defecten.
Dikte vetkussen
De grote vraag is waarom het ene dier in dezelfde omstandigheden wel bloedingen en/of witte lijn defecten krijgt en er soms zelfs kreupel door wordt, en het andere dier niet. Een belangrijk en vaak onderbelichte oorzaak is de conditiescore. Koeien met een lagere conditie hebben namelijk ook een dunner vetkussen in de klauw. Dit vetkussen vangt schokken of en zorgt voor een goede verdeling van het gewicht van de koe over de klauw. Daarnaast stimuleert het indirect de aanmaak van klauwzool en hoorn. Bij koeien die door een negatieve energiebalans vet gebruiken voor de energievoorziening, verbruiken ook het vet van het vetkussen in de klauw. Het vetkussen kan variëren tussen de 0,3 en 2 centimeter.
Substantieel meer koeien kreupel met te lage conditiescore
Meerder onderzoeken, onder andere in 2012 en 2016, tonen aan dat koeien die afkalven met een lage conditiescore (lager dan score 2,5) veel meer kans hebben om kreupel te worden dan koeien met een goede conditiescore. Koeien die te mager de droogstand in gaan, hebben ook beduidend keer meer kans op kreupelheid na afkalven. Op vier maanden in lactatie blijkt het vetkussen het dunst. Dit is ook het stadium waarin de meeste zoolzweren voorkomen. Vooral hoogproductieve koeien hebben meer kans om kreupel te worden.
Eiwitvoorziening verse koeien beperken, meer energie voeren
Verschillende klauwspecialisten geven aan dat de rol van voeding jarenlang te veel overschat is. Toch heeft voeding indirect wel degelijk met deze klauwaandoeningen te maken. Want het managen van de conditie is vooral voedingsmangent.
Koeien op conditie te houden is een hele uitdaging. Helemaal omdat het rantsoen vaak is afgestemd op koppelniveau. De meeste veehouders voeren individueel krachtvoer. Maar ook daarmee kun je de conditie lastig sturen. Meer krachtvoer betekent meer energie, maar kan weer leiden tot pensproblemen. Beter is het om de ruwvoeropname te stimuleren. Echter ook dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Sturen op energie/eiwit
Is er dan helemaal niet te sturen op de conditie? Jawel. Dit vraagt alleen een andere benadering van het individueel voeren van nieuwmelkte koeien. Door nieuwmelkte koeien in verhouding minder eiwit te voeren dan de standaard normen, wordt de piekproductie afgevlakt en ontstaat er een minder negatieve energiebalans. Na verloop van tijd, zo rond de 100 dagen in lactatie, is het van belang om het eiwitniveau weer op te voeren om de productie op peil te houden. Nog beter is het om regelmatig de conditie te scoren en aan de hand daarvan te beoordelen of de koe verhoudingsgewijs meer energie of meer eiwit nodig heeft.
Een grove richtlijn is om het aandeel ruw eiwit in het totale rantsoen tot ongeveer 100 dagen te beperken tot 15-15,5 procent. Na 100 dagen mag het eiwitniveau verhoogt worden naar 16-16,5 procent.
Goed ligbed en rubber op de vloer
Zoals al genoemd speelt niet alleen voeding een rol. Ook andere managementomstandigheden. Een goed ligbed waarin koeien langer liggen zorgt tegelijk voor minder belasting op de klauwen. Ook rubber op de vloer heeft een positieve bijdrage aan het verminderen van het aantal gevallen van zoolbloedingen en witte lijn defecten. Rubber voorkomt dat klauwen een afwijkende vorm krijgen. Koeien die op rubber lopen, glijden minder vaak uit en bewegen beter.
Wat zijn uw ervaringen rondom (het voorkomen van) klauwproblemen? Hebt u zelf tips?. Inhoudelijke reacties op de artikelen, die collega's meer inzicht geven over het onderwerp, worden op prijs gesteld. Ook suggesties voor onderwerpen die MelkveePraktijk een keer zou moeten uitdiepen, zijn welkom.
