'Netto te benutten stikstofruimte is soms maar 20 procent bij extern salderen'

„Een kopende partij houdt netto besteedbaar een fractie van de bruto stikstofruimte over bij extern salderen. Dat blijkt uit doorrekening met rekenprogramma Aerius. Rekenvoorbeelden komen dikwijls op 20 procent netto te benutten stikstofruimte. Dat is veel minder dan de gesuggereerde 70 procent, waarvan 30 procent is afgeroomd”, zegt Den Herder. „Bovendien zijn deze stikstofrechten onbetaalbaar vanwege de koppeling met dier- en fosfaatrechten waarmee feitelijk de koper het bedrijf van de verkoper moet overnemen.” Hoeve bevestigt dit.

Rekenvoorbeeld

„Ik constateer dat het zo is. Al zal het niet altijd zo zijn en wat variëren”, vertelt Hoeve. „Onlangs hebben we voor een locatie op 8 kilometer van een Natura 2000 gebied de mogelijkheden voor het verplaatsen oftewel extern salderen van ammoniak van de ene naar de andere locatie doorgerekend. De onderlinge afstand was 500 meter. We constateerden dat los van de 30 procent reductie op de kilogrammen, er na verplaatsing maar circa 20 procent herbesteed kon worden van de bruto kilogrammen.”

De depositie mag per saldo nergens toenemen. Dat is het huidige standpunt van de overheid. „De 360 graden benadering van Aerius leidt bij de voorwaarde dat er rondom nergens enige toename mag ontstaan (0,00 mol) tot een besteding van niet meer dan 20 procent.” Dat is volgens Hoeve niet alleen zwaar teleurstellend maar ook ongelofelijk – gelet op de afstand van circa 8 kilometer tot het dichtstbijzijnde natuurgebied. „Het is gewoon ongeloofwaardig en schaadt het vertrouwen in Aerius”, stelt de milieuadviseur.

„Binnen de huidige randvoorwaarden en het huidige Aerius – dat nog niet geschikt is voor mechanisch geventileerde stallen – betekent dit weinig goeds en rijst het vermoeden dat het er is om gedaan.” De voorliggende berekening had betrekking op twee natuurlijk geventileerde (rundvee)stallen. Het rekenwerk zou volgens Hoeve dus goed moeten zijn. „Het huidige Aerius is voor natuurlijk geventileerde stallen gevalideerd.”

Te duur

„De consequentie is dat er geen ammoniak loskomt om te verplaatsen. Wat heeft het voor zin? Het zou te duur worden omdat je er niks van over houdt. En als er geen beweging komt dan ontstaat er ook geen reductie. Daarom werkt het contraproductief.”

„Het stimuleert daarmee indirect om bedrijfsontwikkeling op stoppende locaties alsnog in stand te houden en ter plekke juist te intensiveren”, concludeert Hoeve.

Extern salderen met andere sectoren

Ook agrarisch advocaat Ruud Verkoijen van advocatenkantoor Goorts en Coppens uit Deurne (NB) hoorde van diverse milieuadviseurs dat er weinig netto beschikbare stikstofruimte overblijft bij extern salderen. De agrarisch advocaat gaat toch in op de regeling: „Als wordt gesteld dat er bij extern salderen per saldo maar 20 procent benut kan worden, dan kan dat het geval zijn als er veel latente ruimte is. De regeling zoals die nu in de beleidsregels staat, is dat er 70 procent benut mag worden en dus 30 procent wordt afgeroomd. Een bedrijf dat geen latente ruimte heeft en dus zijn stallen 100 procent bezet heeft, kan dus 70 procent aan stikstofrechten via extern salderen verkopen. Dat percentage wordt uiteraard lager als er latente ruimte is.”

„Daarbij komt dat de kans aanwezig is dat op termijn ook extern salderen mogelijk wordt met andere sectoren. Het is dus goed voor te stellen dat een projectontwikkelaar die een bouwproject wil realiseren met een bepaalde stikstofdepositie op een Natura-2000 gebied, de ammoniakrechten van een agrariër kan verwerven. Daarmee kan de projectontwikkelaar een verbetering op het Natura 2000-gebied aantonen en daarmee zijn vergunning verkrijgen. Als die mogelijkheid wordt geopend, zal er zeker handel in ammoniak- en stikstofrechten ontstaan die de prijs zal opdrijven.”