Coalitie clasht over kringlooplandbouw

Het debat had over de begroting van het ministerie van LNV moeten gaan, maar het ging vooral over stikstof en over kringlooplandbouw. En dan vooral over de invulling die D66 aan dat laatste begrip geeft. De landbouwwoordvoerder van die partij, Tjeerd de Groot, nam niets terug van zijn woorden die een week geleden het grootste boerenprotest van de laatste dertig jaar hadden ontketend. „De overheid moet duidelijkheid geven over wat kringlooplandbouw nu is”, vond hij. Wat mag wel en wat mag niet. Dat geeft boeren en andere bedrijven duidelijkheid over de toekomst, het maakt gerichte innovatie mogelijk en geeft een kader waarmee bestaande knellende regelgeving kan worden afgebroken.

Studeerkamergeleerde

Andere partijen vielen over hem heen. CDA en VVD zagen niets in de lijn van De Groot. Volgens Jaco Geurts (CDA) en Helma Lodders (VVD) is kringlooplandbouw enkel mogelijk op basis van vrijwilligheid. „Op welke manier denkt de heer De Groot boeren en tuinders mee te krijgen in de richting van kringlooplandbouw, als hij enkel over verboden praat?”, vroeg Lodders.

Chris Stoffer (SGP) wilde weten of De Groot zich wel realiseerde wat hij met zijn uitspraken van drie weken geleden had losgemaakt bij boeren aan tafel. William Moorlag (PvdA) vergeleek De Groot met een studeerkamergeleerde, die zijn ideeën bij kaarslicht uitschrijft op een zolderkamertje. „Weet u wat dat oproept, als u mensen gaat voorschrijven hoe ze hun bedrijf moeten runnen, terwijl ze dat al decennia lang doen?”

De Groot hield voet bij stuk. „Vier van de tien boeren willen stoppen”, stelde hij. „Het water staat ze aan de lippen; ze willen niet verder. Zorg dat je die op een goede manier meeneemt naar een leven na het boeren, met pensioen enzovoort.” De boeren die willen doorgaan moet je ook ondersteunen, stelde hij, zodat ze op een goede manier door kunnen gaan met kringlooplandbouw.

Landbouwakkoord

Moorlag vond de boodschap van De Groot hard. „Misschien heeft hij wel inhoudelijk gelijk, maar dat betekent nog niet dat hij ook gelijk krijgt”, zei de PvdA’er. „Door de boodschap op die manier te verkondigen, jaag je mensen de schuttersputjes in. Je zorgt dat ze zich ingraven in hun eigen standpunten." Dat wil Moorlag niet. Hij stelde voor te werken aan een breed gedragen landbouwakkoord, door alle betrokkenen om de tafel te krijgen om samen hierover afspraken te maken. Hij zag het klimaatkkoord als voorbeeld. „Als daar Shell en Greenpeace aan tafel kunnen komen om tot overeenstemming te komen, dan moet dat in de landbouw ook kunnen.”

Verduurzaming

Laura Bromet (GroenLinks) had de clash tussen De Groot en Lodders aangekeken en vroeg aan de eerste: „Heeft u nog het idee dat uw idee over kringlooplandbouw hetzelfde is als dat van de VVD?”

Lodders had echter aangegeven dat kringlooplandbouw, waarin volgens haar 'beter gebruik wordt gemaakt van reststoffen en waarin zorgvuldig wordt omgegaan met grondstoffen', ook de richting was waarin de VVD wilde bewegen. Alleen niet met de dwang die D66 voorstelde.

Volgens Lodders waren boeren ook niet de schuldigen van de stikstofproblemen. „Sinds 1990 is de emissie van stikstof in de landbouw met 64 procent gedaald”, stelde ze. Boeren kunnen volgens haar wel bijdragen aan de oplossing. „Maar dat lukt enkel als we samenwerken en niet lijnrecht tegenover elkaar staan.”

Chris Stoffer (SGP) volgde dezelfde lijn. „Verduurzaming is nodig”, stelde hij. „Maar gaan we verduurzamen mét de boer, of over de rug van de boer?”

Moorlag beaamde dat Nederland trots mag zijn op zijn boeren. „Maar trots zijn op die boeren betekent niet dat je ook trots moet zijn op het agrarisch systeem zoals we dat hebben. Het pleegt roofbouw op onze bodem, onze natuur en onze leefomgeving. En de boeren in dat systeem maken zich zorgen over hun bestaanszekerheid.”

Hoorzitting

Dat vond Barry Madlener (PVV) weer onzin. „Het gaat geweldig met de natuur”, vond hij. „Het gaat met veel dieren- en plantensoorten beter dan vroeger, de lucht is schoner en ook het water in sloten en beken gaat vooruit in kwaliteit.” Het probleem dat boeren hebben, is de hoeveelheid regels die over hen wordt uitgestort, vond hij. „Steeds weer nieuwe regels; mestregels, fosfaatregels en nu weer stikstof.” Hij geloofde ook niet in de kloof tussen de boer en de burger, die andere sprekers hadden gesignaleerd. „De kloof die er is, ligt tussen de boer en de overheid.”

Ook Thierry Baudet (FvD) stelde dat Nederland geen natuur-, milieu- of klimaatprobleem heeft. Hij wil volgende week een hoorzitting met het Mesdagfonds en het RIVM over de stikstofcijfers. Vandaag wordt beslist of die er komt.