Melkprijsvergelijking: FrieslandCampina in Europese top drie

„Als we naar het Europese gemiddelde kijken, is 2018 is een gemiddeld melkprijsjaar.” Dat stelde beleidsmedewerker Willem Koops van ZuivelNL, die sinds jaar en dag de internationale melkveeprijsvergelijking in opdracht van de vakgroep LTO-Melkveehouderij voor zijn rekening neemt. „Na een forse stijging in 2017, zijn de melkprijzen in 2018 met 1,19 euro weer licht gedaald.”

Het Italiaanse Granarolo staat elk jaar bovenaan, gevolgd door de Finse topcoöperatie Valio, die het ook steevast goed doet. „Italië is een importerend land”, stelt Koops. De melkprijzen gelden overigens per 100 kilo standaardmelk met 4,2 procent vet en 3,4 procent eiwit met een jaarleverantie van 1.000.000 kilo met een kiemgetal van 24.999 en een celgetal van 249.999 per milliliter. Ook de nabetalingen zijn erin opgenomen.

Arla keert winst uit vanwege droogte

FrieslandCampina en A-ware zijn gedaald ten opzichte van vorig jaar, hetgeen in mindere mate geldt voor Arla. „Dat komt omdat ze de winst over 2018 niet hebben gereserveerd, maar vanwege de droogte hebben uitgekeerd aan de leden-melkveehouders.” Koops geeft tevens aan dat de DOC-prijs niet dezelfde is als die van moederconcern DMK. „De volumetoeslag is bijvoorbeeld anders.”

In de tabel staan ook verwerkers van buiten de Europese Unie, als bijvoorbeeld de Zwitserse Emmi die zeer hoog scoort. USA klasse III betreft de melk die verwerkt wordt tot kaas en omdat in Europa relatief veel melk tot kaas is verwerkt, is voor klasse III gekozen. De klasse I-melkprijs (consumptiemelk) is iets hoger. „Je ziet dat de Amerikaanse melkprijs nogal is gezakt, de boeren klagen er niet voor niks”, aldus Koops. Dat de Franse zuivelaars het relatief goed doen, heeft te maken met het beleid. „Ze zijn daar bezig om meer transparantie te creëren. Er wordt bijvoorbeeld rekening gehouden met de kostprijs en de winkelprijzen moeten minimaal 10 procent hoger zijn dan de aankoopprijzen.”

Koops verwacht dat de melkprijs over 2019 ergens tussen 2017 en 2018 zal uitkomen. „De melkprijs ontwikkelt zich vrij stabiel, na een piek in februari dalen de melkprijzen seizoensmatig als gevolg van de hogere melkproductie in mei. Wellicht is de prijsval dit jaar minder door de wereldwijd mindere groei van de melkproductie.”

A-ware niet langer in vergelijking

Wat de vergelijking steeds lastiger maakt, is de komst van duurzaamheidsprogramma’s en vooral de opkomst van verschillende melkstromen. Koops heeft bijvoorbeeld het gemiddelde genomen van de weidemelk, maar heeft geen rekening gehouden met aparte melkstromen, omdat niet iedereen daar aan voldoet (met uitzondering van Müller, die alleen VLOG-melk verwerkt), als bijvoorbeeld Planet Proof en Albert Heijn-melk. Overigens wordt A-ware per januari 2019 niet meer meegenomen in de melkprijsvergelijking, omdat ze inmiddels vier verschillende melkstromen hanteren.

„Vroeger was melk gewoon melk”, zei voorzitter LTO-Melkveehouderij Wil Meulenbroeks, die na Koops een lezing hield op het bedrijf van de familie Ruesink in Aalten. „De eerste aparte melkstroom was biologische melk in 1991 en in 2007 brachten Friesland Foods en Campina Weidemelk op de markt. In 2012 is dat ondergebracht bij een onafhankelijke stichting en het logo wordt inmiddels in zeven landen gehanteerd.” Er komen steeds meer melkstromen vanuit een marktvraag en ook NGO’s zijn er mee bezig, zo stelde Meulenbroeks. „LTO wil inzichtelijk maken welke verschillende melkstromen er zijn en wat de voorwaarden en vergoedingen zijn, naast de internationale melkprijsvergelijking willen we vanuit LTO dan ook een melkstroomvergelijking maken. Er is behoefte aan transparantie.”

Risico dat extra eisen standaard worden

Meulenbroeks wees op de voor- en nadelen van verschillende melkstromen. „Een voordeel is de kracht van diversiteit, voor elke veehouder is er een passend verdienmodel. Melk krijgt identiteit en raakt uit de anonimiteit. Een ander voordeel is dat elke veehouder op zijn manier kan bijdragen aan duurzaamheidsdoelen.” De toenemende kosten vormen een nadeel, want komt de meerprijs ten goede aan de boer? Tegenwoordig komen verschillende vrachtwagens de melk halen in dezelfde straat met melkveehouders. „Een ander nadeel is het risico dat extra eisen de standaard worden.” Meulenbroeks is er niet bang voor dat bepaalde politici de extra eisen op het gebied van bijvoorbeeld welzijn of milieu voor alle boeren gaan afdwingen. „Juist omdat we weidemelk hebben, is weidegang nog altijd niet door de overheid verplicht.”