N-bemesting afstemmen op constant houden ruweiwitgehalte

Het aanbod van stikstof wordt voor een belangrijk deel bepaald door de weers- en bodemomstandigheden. Hier heb je zelf weinig invloed op. Het is voor een constante hoge melkproductie en het realiseren van een laag ureumgetal en een lage N-excretie in ieder geval zaak om het ruweiwitgehalte in het gras op een constant niveau te houden. Daarbij is het goed te weten dat het ruweiwitgehalte een negatieve relatie heeft met het suikergehalte. Als het ruweiwitgehalte hoog is, dan is het suikergehalte laag. Andersom geldt dit ook, een hoog suikergehalte betekent een laag ruweiwitgehalte.

Als het gaat om suiker dan is het N-aanbod tijdens het groeiseizoen en het bemestingstijdstip bepalend. Overdag maakt het gras suiker onder invloed van zonlicht, de hoeveelheid hangt af van gegeven hoe zonnig het is. Dezelfde suiker wordt ‘s nachts weer gebruikt als energiebron. Bij warme nachten wordt meer suiker verbruikt dan bij koude. Overall geldt hoe hoger de N-bemesting, des te lager het suikergehalte.

Zorgen voor voldoende vocht (voor zover mogelijk) en juiste type meststof

De praktijksituatie op dit moment is dat de stikstof voor de 2e snede in de meeste gevallen is gegeven. Voor deze snede kun je met de gift dus niet meer sturen, wel straks voor de volgende sneden. Het enige dat op dit moment gedaan kan worden om de omzettingsprocessen van kunst- en drijfmest en de mineralisatie in de bodem op gang te houden, is de aanvoer van, en voor zover mogelijk, extra vocht.

Bij de volgende bemesting is het belangrijk scherp te letten dan geldende omstandigheden en de verwachtingen op termijn. Er is dan niet alleen gelegenheid om de hoogte van de gift aan te passen, maar ook de vorm waarin een geplande kunstmestgift wordt gegeven. Is er snel stikstof nodig of volstaat een gereguleerder aanbod over een langere periode. Alle bekende stikstofhoudende kunstmeststoffen verschillen in essentie namelijk vooral door de vorm waarin de stikstof in het product aanwezig is: nitraat (NO3-), ammonium (NH4+) of amide (ureum). Gras neemt bij voorkeur stikstof op in de vorm van nitraat. Nitraat is na toediening direct en volledig beschikbaar als plantenvoeding. Hiervoor is wel voldoende bodemvocht nodig. Nitraat is bovendien niet alleen een N-voedingsstof, maar bevordert ook de opname van nutriënten als calcium, magnesium en kalium.

Een tweede stikstofvorm is ammonium. Slechts een klein deel hiervan is direct door het gras opneembaar. Het merendeel van het ammonium moet door bodemleven eerst worden omgezet tot nitraat (nitrificatieproces). Door de positieve lading van ammonium (NH4+) hecht het zich aan de bodem. Dit vermindert de directe opname omdat de graswortels naar de ammoniumstikstof toe moeten groeien.

De derde stikstofvorm is amidestikstof (ureum). Amidestikstof wordt niet rechtstreeks door de wortels van het gras opgenomen, wel kan een klein deel rechtstreeks door het blad worden opgenomen als het wordt toegediend in vloeibare vorm. De stikstofopname uit ureum is een meertrapsraket. Allereerst wordt ureum in de bodem omgezet in ammonium (NH4+) door het enzym urease. Vervolgens wordt het ammonium grotendeels omgezet in nitriet en vervolgens in, door gras goed opneembaar, nitraat (NO3-). Deze verschillende trappen resulteren in een tragere werking van ureumstikstof. Ter illustratie onderstaand een overzicht van bekende N-meststoffen en de verdeling aan verschillende N-vormen die zij individueel hebben.