Starten met kruidenrijk grasland: waar moet je op letten?

Kruiden kunnen zowel de bedrijfsvoering als de biodiversiteit op een positieve manier beïnvloeden. Klaver is een van de meest bekende en veelgebruikte kruiden in grasland. Al in de middeleeuwen werd dit gewas ingezet om de bodemvruchtbaarheid te verbeteren. Klaver bindt stikstof uit de lucht en brengt deze terug in de bodem, wat ten goede komt aan zowel het gras als de bodemgezondheid. Ook kruiden zoals smalle weegbree en cichorei dragen bij aan een efficiëntere bedrijfsvoering, omdat ze rijker zijn aan mineralen en waardevolle inhoudsstoffen dan gangbaar gras. Duurzaamheid en biodiversiteit worden steeds belangrijker in de sector. Zo hebben A-ware en FrieslandCampina kruidenrijk grasland opgenomen als een van de maatregelen binnen hun duurzaamheidsprogramma’s.

Melkveehouders vragen ons regelmatig waar ze op moeten letten als ze kruidenrijk grasland willen implementeren. Dit hangt grotendeels af van het beoogde doel. Wil je een inheems kruidenmengsel dat vooral bijdraagt aan biodiversiteit en geschikt is voor weidevogels (ANLb)? Of gaat de voorkeur uit naar een mengsel met gecultiveerde kruiden en grassen dat een opbrengstniveau kan bereiken vergelijkbaar met Engels raaigras? Op www.kruidenrijkgrasland.nl vind je meerdere grote zaadleveranciers die de afgelopen jaren verschillende productieve kruidenmengsels op de markt hebben gebracht.

Inheemse kruidenrijke mengsels

Inheemse kruiden zijn bij uitstek geschikt om de biodiversiteit op- en om het boerenbedrijf te versterken. Inheemse soorten komen van nature voor in Nederland en zijn daardoor beter aangepast aan Nederlandse omstandigheden. Ze zijn daardoor standvastiger, bieden meer voedsel voor insecten en dragen meer bij aan de ondergrondse biodiversiteit.

100% inheemse kruidenmengsels zijn vaak het meest kostbaar. Ons advies luidt om enkel de meest nuttige en standvastige soorten te selecteren en kritisch te kijken naar de kostprijs en de standplaats. Op basis van deze gegevens maken we een afweging waar onze opdrachtgever en het milieu het meest bij gebaat is.

In de toepassing is er nog veel te winnen. Zo worden graskruidenmengsel vaak te diep gezaaid. In het najaar worden de dagen korter en neemt de luchtvochtigheid toe. Hierdoor kunnen de zaden ondiep worden gezaaid wat bijdraagt aan een snelle opkomst en bodembedekking. Ook draagt een beperking van mest bij aan de standvastigheid van soorten. Tot slot zijn gebruikers meestal niet bekend met het natuurlijke verspreidingspatroon van de soorten, terwijl de juiste soorten op de juiste bodem de basis vormt, vertelt Jurjen Kieft, eigenaar van MediGran.

Productieve kruidenrijke mengsels

Wanneer je kiest voor kruidenrijk grasland, is het belangrijk om vooraf te bepalen wat je doel hiervan is. Wil je vooral de biodiversiteit stimuleren of ga je voor een stabiele ruwvoerproductie met minder stikstofbemesting? Wanneer je voor het laatste gaat is de samenstelling van je graskruidenmengsel van groot belang.

Bij DLF ligt de focus op kruidenrijke mengsels die een hoge ruwvoeropbrengst combineren met een significante stikstofbesparing. Dit vraagt om een goed doordachte mengsels met productieve grassen, vlinderbloemigen en kruiden, in plaats van een willekeurig kruidenmengsel.

Het mengsel MultiMax is hier een goed voorbeeld van een productief kruidenrijk mengsel. Engels raaigras en timothee zorgen voor een sterke voorjaarsopbrengst, precies op het moment dat kruiden zich nog moeten ontwikkelen. De rode en witte klaver binden stikstof uit de lucht en geven deze af aan het omliggende gras en de kruiden, waardoor het gewas zonder extra stikstofbemesting toch een hoge productiviteit behoudt. In de zomer, wanneer grasopbrengsten vaak teruglopen, nemen de smalle weegbree en cichorei het over en zorgen voor een stabiele productie en een hogere smakelijkheid.

Het resultaat: een jaarrond stabiel productieniveau, een voederwaarde vergelijkbaar met Engels raaigras én een robuuster grasland dat beter bestand is tegen droogte. Door te kiezen voor een productief kruidenrijk mengsel zoals MultiMax combineer je het beste van twee werelden: een hoge opbrengst en meer biodiversiteit aldus Thomas, productmanager van ForageMax.

Bodemcondities

Voor een geslaagde aanleg van kruidenrijk grasland is het essentieel om te bepalen of het perceel daarvoor geschikt is. Idealiter wordt dit type grasland ingezaaid op een perceel dat al wat minder vruchtbaar is en geen verleden heeft van sterke onkruiddruk. Dit kan bijvoorbeeld een perceel zijn dat al enkele jaren binnen het pakket ‘uitgestelde maaidatum’ valt en minder bemest is, maar waar zich nog geen kruidenrijke begroeiing heeft gevormd.

Ook percelen met een hoge grondwaterstand of perceelsranden kunnen goede opties zijn. Daarnaast speelt de pH-waarde een belangrijke rol. Voor veel kruiden ligt de ideale pH boven de 5, omdat een te lage zuurgraad de ontwikkeling van kruiden negatief beïnvloedt.

Niet de plant MAAKT de bodem maar de plant KIEST de bodem die voor die plant geschikt is.

Leo van Bloeiend Boerenland vertelt dat veel kruiden pioniers zijn. Ze stellen echter wel eisen aan een bodem. Een paardenbloem vraagt bijvoorbeeld een bodem die arm is aan plantbeschikbare Calcium terwijl klaver juist een bodem verlangt met royaal beschikbaar Calcium. Maar we stoppen het wél in één mengsel. Bij Bloeiend Boerenland geven we advies over hoe je dit het beste kunt toepassen.

Want, alvorens te beginnen met de teelt van kruidenrijk grasland is er de essentiële vraag: heb je de juiste bodemparameters in kaart gebracht? Zijn er goede bodemanalyses gemaakt?

Voor kruidenrijke graslanden is het net zo essentieel te starten met een gezonde bodem als voor iedere andere teelt. Dat betekent werken volgens de Kinsey-Albrecht bodemanalyse waarbij gekeken wordt naar de verhoudingen aan het klei-humus complex, de TEC. Want alleen kruiden en grassen die in een bodem staan/groeien waar de TEC op orde is, hebben een langjarige slagingskans. Is dit niet op orde dan blijft doorzaaien noodzakelijk want de kruiden verdwijnen dan na één of twee jaar weer. Ze verdwijnen omdat je geen zorg hebt gehad voor een goede bodemgezondheid. Zorg je echter dat de bodem in orde is en pas je dán goed beheer toe, dan kun je jarenlang veel plezier, voordeel halen uit een teelt van kruidenrijk grasland. Zeker wanneer je ook nog eens kiest voor mengsels die hun oorsprong vinden in de eigen regio zoals het Bloeiend Boerenland Extra Gezond mengsel. Ten allen tijde is goede bodemkwaliteit voorwaarde voor een geslaagde teelt. Dát is de kracht van de mengsels zoals Bloeiend Boerenland die adviseert en verkoopt. De bodem is de basis en de kruiden voelen zich thuis op de evenwichtige bodems waar Bloeiend Boerenland zich voor in zet.

Dat resulteert in meer biodiversiteit, meer voederwaarde en ecologisch voordeel voor economische winst! Aldus Leo van Bloeiend Boerenland.

Methode van inzaaien

Er zijn drie manieren om kruidenrijk grasland aan te leggen: inzaaien, doorzaaien of verschralen. Vaak bevat de bodem al voldoende zaad, waardoor kruiden vanzelf kunnen opkomen bij verschraling. Dit is een natuurlijke, maar langzaam verlopende methode, vooral op klei- en veengronden.

Bij het inzaaien van productief kruidenrijk grasland is het van belang dat er breedwerpig, oppervlakkig wordt gezaaid, in of voor een wisselvallige periode. Denk hierbij aan een zaaimachine met kets-plaatjes. Zaai tot maximaal 2 hectare per keer, om ontmengingen in de zaaibak te voorkomen. Probeer te voorkomen om te zaaien in rijen, over het algemeen is de opkomst en levensduur van het gewas dan korter t.o.v. van breedwerpig zaaien, vertelt Niek van Pure Graze.

Zaaitijdstip en beheer

Kruidenrijk grasland kan zowel in het najaar als in het vroege voorjaar worden ingezaaid, maar de voorkeur gaat duidelijk uit naar het najaar. De kruiden krijgen dan de hele herfst de tijd om te wortelen en zich goed te ontwikkelen. In het voorjaar is de kans groter dat grassen en onkruiden de overhand nemen, waardoor kruiden verdrongen kunnen worden. Bovendien is de kans op droogte in het voorjaar groter, wat de kieming van de zaden kan bemoeilijken.

Goed beheer na het inzaaien is cruciaal voor het succesvol behouden en ontwikkelen van kruidenrijk grasland. In het eerste jaar is het aan te raden om na de eerste snede slechts een lichte bemestingsgift toe te dienen (15 m³/ha). Vervolgens wordt jaarlijks een maximale bemesting van 100-120 kg N/ha geadviseerd, afkomstig van vaste mest, drijfmest of weidemest. Voor weidevogels is vaste mest de beste keuze.

Om kruidenrijk grasland in stand te houden, is het in sommige jaren gunstig om pas te maaien nadat de kruiden zijn uitgebloeid. Dit zorgt ervoor dat nieuw zaad op de bodem terechtkomt en in het najaar weer kan kiemen. Het is echter belangrijk om te voorkomen dat de snede te zwaar wordt.

De meeste kruiden verdragen beweiding goed, mits ze niet te kort worden afgegraasd en voldoende hersteltijd krijgen. Daarom is het van belang om de beweidingsduur en -frequentie beperkt te houden.

Wil je kruidenrijk grasland mengsels bestellen?

Kruidenrijk grasland biedt niet alleen voordelen voor biodiversiteit en bodemgezondheid, maar draagt ook bij aan een gezonde veestapel en een duurzamere bedrijfsvoering. Op www.kruidenrijkgrasland.nl vind je hoogwaardige kruidenmengsels die zorgvuldig zijn samengesteld voor maximale opbrengst en voederwaarde. Bestel eenvoudig online en profiteer van deskundig advies, snelle levering en de zekerheid van mengsels die passen bij jouw bedrijfsdoelen.

Begin vandaag nog en geef je grasland een natuurlijke boost – bekijk ons assortiment en bestel direct!