‘Je moet problemen voor zijn, zodat je niet achter de feiten aan hoeft te lopen’

Een sprekend bedrijfsbord met ‘Laansman Jersey’ maakt meteen duidelijk dat we niet op een ‘standaard’ melkveebedrijf terecht zijn gekomen. Hier melken Huub, Sandra en hun dochters Britt en Liz in het Twente Deurningen zo’n 120 jersey koeien. ‘We hebben altijd Holsteinkoeien gehouden totdat we in 2020, vanwege gezondheidsproblemen, zijn gestopt met melken’, steekt Huub van wal. De dag dat de koeien weggingen staat bij het gezin nog in het geheugen gegrift. ‘Gelukkig zijn ze allemaal voor de melk weggegaan en is een groot deel van het koppel bij elkaar gebleven’, vult zijn vrouw Sandra hem aan.

Selectie op laag celgetal en hoge gehalten
Dat Huub en Sandra de liefde voor de koeien aan hun dochters hebben doorgegeven wordt al snel duidelijk. Na enkele jaren jongvee-opfok geeft oudste dochter Britt aan door te willen met het bedrijf en gaan ze in 2022 weer op zoek naar een veestapel. De hoge efficiëntie van het Jerseyras sprak de ondernemers aan. ‘We boeren intensief en Jersey’s hebben minder voer nodig’, verklaart Sandra hun keuze. Hun zoektocht bracht ze naar Denemarken. Op een bedrijf met 1.000 koeien werd een eerste selectie gemaakt van 150 koeien. Op basis van laag celgetal en hoge gehalten, koos het gezin uiteindelijk 45 vaarzen en oudere dieren die samen met 60 stuks jongvee naar Twente verhuisden.

Stress invloed op celgetal
In de ligboxenstal werden de knie- en schoftbomen aangepast en de melkstanden in de 2x8 visgraat melkstal wat smaller en korter gemaakt, zodat ze beter pasten bij het kleinere formaat koeien. ‘We hebben wel echt met Jersey’s moeten leren werken. Ze hebben een heel ander karakter dan de Holsteinkoeien. Het zijn ontzettend nieuwsgierige dieren, maar ze hebben een hekel aan stress’, hebben de Twentenaren ondervonden. Na de eerste melklevering, waarbij het tankcelgetal was opgelopen naar 235.000, begonnen ze aan zichzelf te twijfelen. Wat hadden ze verkeerd gedaan? Toch de verkeerde koeien gekozen? Achteraf bleek de stress rondom de verhuizing en de vele veranderingen de boosdoener. ‘Een paar tanken later zaten we gelukkig alweer onder de 100. En in 2024 zat het celgetal gemiddeld op 40.000 en bij de laatste monstername was deze zelfs 31.000’, somt Sandra op.

Vertrouwde producten blijven gebruiken
Het bedrijf kent vanuit de historie een goede uiergezondheid. ‘Ook met de Holsteinkoeien hebben we altijd onder de 100.000 cellen gezeten. Producten waar we toen al op vertrouwden gebruiken we nu nog steeds’. En zo worden de spenen weer voorbehandeld met TeaterClean. Met deze voorbehandeldoekjes worden de spenen in één werkgang gereinigd en gedroogd. ‘Die doekjes maken de spenen echt goed schoon’, vertelt Sandra. Na het melken worden de spenen gedesinfecteerd met 4XLA. ‘Dat gebruikten we al bij de Holsteinkoeien. Het legt een mooie beschermlaag over de speen’, is de ervaring van Huub. En uiteraard ontbreken de melkershandschoenen niet tijdens het melken. Daarnaast zorgen driehoekige tepelvoeringen volgens hem voor minder eeltringen en een goede speenconditie.

Alle dieren dagelijks een schoon ligbed
Tweemaal daags worden de ligboxen van de melkkoeien schoongemaakt en voorzien van nieuw zaagsel. Ook het jongvee en de droogstaande koeien kunnen dagelijks rekenen op een schoon ligbed. ‘We krabben ook bij de kalveren en de droge koeien iedere dag de boxen uit en strooien deze opnieuw in. Het is weer een extra controlemoment en voorkomt het ontstaan van damslapers. Zodra het jongvee een uier begint te ontwikkelen, kunnen er bacteriën in komen. Dus daar zijn we alert op’, geeft Sandra aan. Buiten staan de jongste kalfjes in kalverhutten op een dik pak vers stro. Daarna verhuizen ze naar de groepshuisvesting, waar een goed gevulde potstal ze veel comfort biedt. Bij een temperatuur onder de 10 graden, beschermt een kalverdekje ze tegen de kou.

Weten welke bacterie de boosdoener is
De MPR laat zien dat het aantal koeien met een verhoogd celgetal vorig jaar slechts 4% was. Komt het toch een keer voor dat een koe uierontsteking krijgt, dan wachten de ondernemers niet af. ‘We laten altijd een bacteriologisch onderzoek uitvoeren om te weten met welke bacterie we te maken hebben. We starten direct met behandelen, afhankelijk van ernst van de situatie met een uiermintzalf of toch antibiotica. Na het melken van een hoog celgetal koe ontsmetten we het melkstel en is een koe besmet met E-coli, dan melken we het besmette kwartier met de hand uit’, vertelt Huub over de maatregelen om kruisbesmetting tegen te gaan. Zes weken voor het afkalven worden de hoog drachtige koeien na de ochtend melking selectief drooggezet. ‘Jersey koeien zijn wat gevoeliger voor melkziekte, dus daarom geven we ze standaard rondom het afkalven een Calcium-Bolus. Daarmee kunnen we veel problemen voor blijven’.

Jaarrond hetzelfde rantsoen
Naast de zorg voor uiergezondheid, wordt er op het bedrijf ook veel aandacht besteed aan het rantsoen. ‘Problemen met uierontsteking zijn vaak te herleiden naar voeding’, is zijn ervaring. ‘We zorgen voor veel energie in het rantsoen. Minimaal 1.000 VEM en maximaal 150 Ruw Eiwit’, vult Sandra aan. Het PMR rantsoen bestaat uit gras, mais, perspulp, maisvlokken en krachtvoer. ‘Via de krachtvoer box wordt nog maximaal 4 kg krachtvoer verstrekt. Daarnaast zetten we organisch gebonden mineralen in, omdat deze beter opgenomen worden’. Het volledige grondareaal bestaat uit gras, de benodigde mais wordt aangekocht. ‘Voor de eerste snede bemesten we met vloeibaar ureum, om een goede verhouding tussen DVE en OEB te krijgen. Dit zien we terug in een laag ureum gehalte in de melk. Vooral bij de eerste snede proberen we zoveel mogelijk bestendig eiwit te winnen en die kuilen we in met een droge stofgehalte van zo’n 50% in. De tweede snede kuilen we wel natter in en we gebruiken altijd een inkuiltoevoegmiddel’. Alle snedes worden als lasagne op elkaar ingekuild waardoor er het hele jaar van een constante kuil gevoerd wordt. ‘Hierdoor kunnen we 365 dagen per jaar nagenoeg hetzelfde rantsoen voeren’.

Verzekeringspremie
Preventie is sleutelwoord op het gezinsbedrijf. Alle vier zetten ze zich in om problemen voor te blijven. ‘Secuur werken en iedere dag hetzelfde doen en voeren’, is volgens Sandra de succesfactor op het bedrijf. Maar ook de inzet van vertrouwde en bewezen producten zoals 4XLA en TeaterClean, speelt volgens Huub een belangrijke rol. ‘Als het goed gaat moet je niet stoppen of over stappen op een minder product, dan gaat het vaak fout. Kijk maar eens wat een uierontsteking kost aan arbeid, behandelingen en melk. Ik zie het als een soort verzekeringspremie. Als iets goed werkt, dan moet je daarmee doorgaan. Dat loont altijd’, besluit Huub.