Agractie: natuur- en stikstofbeleid op drijfzand gebaseerd
Agractie komt tot die conclusie na het bestuderen van vijftien Natuurdoelanalyses (NDA’s) die betrekking hebben op stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. Die NDA’s tonen volgens Agractie helemaal niet aan dat er sprake is van een verslechtering dan wel dreigende verslechtering van de natuur tussen het referentiejaar (meestal 2004) en het jaar waarin de NDA’s zijn opgesteld (2023). In veel gevallen was het volgens Agractie ten eerste al helemaal niet duidelijk hoe de situatie was in het referentiejaar.
Hetzelfde geldt volgens de actiegroep voor de gevolgen van stikstofdeposite. In geen enkele van de de vijftien willekeurig gekozen NDA’s is sprake van een causale relatie tussen aan de ene kant de - in Aerius berekende - stikstofdepositie, en aan de andere kant de staat van de natuur.
‘Cirkelredenering’
‘Wel staat in de door ons bestudeerde NDA’s de volgende cirkelredenering: omdat de berékende depositie van stikstof (veel) hoger is dan de Kritische depositiewaarde, gaat het slecht met de natuur. Vaak gevolgd door theoretische beschouwingen over de relatie tussen hoge stikstofdeposities en de staat van de habitat/soort. (…) Maar van het daadwerkelijk aantonen en vermelden van een causaal verband, is in geen enkele NDA sprake’, zo schrijft Agractie. Oftewel: er wordt nergens een daadwerkelijk verband aangetoond tussen de stikstofdepositie en de staat van de natuur.
Wel blijkt volgens Agractie uit de bestudeerde NDA’s dat er vaak wel een relatie is tussen waterbeheer en de stand van de natuur. Met name verdroging blijkt een grote impact op de staat van de natuur te kunnen hebben.
Narratief
‘Onze conclusie uit dit alles is dat we bar weinig weten over de staat van de natuur ten opzichte van de referentiesituatie, laat staan over de invloed van stikstof op die staat van instandhouding, en dat het natuur- en stikstofbeleid grotendeels is gebaseerd op het voortdurend herhalen van het narratief dat ‘het slecht gaat met de natuur’. Dat kan en mag geen basis zijn om op deze weg door te modderen’, aldus de briefschrijvers tegen premier Schoof.
PAS-gebiedsanalyses in 2017
In 2017 zijn voor alle Natura 2000-gebieden nog PAS-gebiedsanalyses opgesteld. Die zijn terug te vinden op de Natura 2000-website. Zonder uitzondering wordt in al deze gebiedsanalyses vastgesteld dat met de PAS-herstelmaatregelen en de PAS-maatregelen voor emissiereductie de instandhoudingsdoelen op korte (categorie 1a) of op langere termijn (categorie 1b) kunnen worden behaald. Behoud is geborgd, dus verslechtering wordt voorkomen, stelt Agractie.
In 2017 is geen enkel natuurgebied geclassificeerd in categorie 2, waarbij er wetenschappelijk gezien redelijkerwijs twijfels zijn of de achteruitgang wel zal worden gestopt. ‘Hoe kan het dat de situatie 5 à 6 jaar later compleet anders is?’, zo vraagt Agractie zich vertwijfeld af. Nu wordt er overal gesproken van een dreigende verslechtering dan wel ernstige verslechtering.
Kritisch op natuurdoelanalyses
Volgens Agractie heeft de Ecologische Autoriteit (de onafhankelijke organisatie die de onderbouwing van de maatregelen voor natuurherstel moet beoordelen) heel kritisch gekeken naar de natuurdoelanalyses. Een kwart tot 95 procent van de NDA’s voldoet niet aan de criteria van de Ecologische Autoriteit (EA).
Desalniettemin stelt de EA dat de NDA’s voldoende informatie verschaffen om vast te stellen dat het niet goed gaat met de natuur. Die conclusie is in de ogen van Agractie onjuist, maar heeft wél verstrekkende gevolgen. ‘Zowel voor het natuur- en stikstofbeleid als voor de uitspraken van de rechtbank en de Raad van State, zoals onlangs is gebleken in de Greenpeace-uitspraak.’
Agractie roept de overheid dan ook op om tegen die uitspraak in hoger beroep te gaan, en een ander en vooral realistischer natuur- en stikstofbeleid te gaan voeren. Tien concrete aanbevelingen voor dat nieuwe beleid zijn te lezen in de brief.
