Kamer wil doorpakken met nieuwe pachtwet
Het streven van het kabinet is om begin 2025 een conceptwetsvoorstel gereed te hebben. Voor de zomer van dit jaar kan dan een internetconsultatie worden gestart, waarbij belanghebbenden kunnen reageren op het voorstel. Eind dit jaar verwacht Rummenie dan een (aangepast) wetsvoorstel naar de Kamer te kunnen sturen. Rummenie presenteerde zijn plan eind december aan de Kamer.
Pieter Grinwis (ChristenUnie) heeft zorgen over dat proces. „Als de staatssecretaris pas voor de zomer de internetconsultatie start, na het zomerreces de reacties worden verwerkt en het voorstel naar de Raad van State moet, dan is eind 2025 al eigenlijk niet meer haalbaar. Is het niet een idee om de internetconsultatie eerder te starten?”
Rummenie: „Ik heb de tijd hard nodig voor overleg met de verschillende sectoren en partijen. Ik begrijp uw haast. Toen ik aan dit dossier begon, was ik verbaasd dat dit al meer dan tien jaar loopt. De eerste voorspellingen waren nog somberder. Daar ben ik niet mee akkoord gegaan. Heb vertrouwen in mij. Ik doe mijn uiterste best om eind dit jaar met een wetsvoorstel te komen. Ik denk dat dat best moeilijk gaat worden, maar ik doe daar mijn uiterste best voor. U kunt mij heel vaak vragen of het sneller kan, maar onze inschatting is dat dat niet reëel is, vanwege de zorgvuldigheid en het vele overleg dat nog plaats moet vinden.”
Zaken moeten nog worden uitgewerkt
André Flach (SGP) snapt de staatssecretaris, maar vraagt toch om zo snel mogelijk onomkeerbare stappen te zetten. „De behoefte aan overleg zal blijven bestaan. Het is ook afhankelijk of dit kabinet nog tijd van leven krijgt. Ik zal de staatsecretaris willen aanmoedigen om keuzes te maken, anders wordt het weer op de lange baan geschoven door allerlei overlegstructuren.”
Rummenie maakte duidelijk dat voor de zomer nog zaken moeten worden uitgewerkt. Het gaat dan om de invulling van de bedrijfsmatigheidstoets, uitwerking van de kortlopende pacht van maximaal zes jaar, de uitwerking van duurzame langlopende pacht van minimaal achttien jaar, het omkeren van het pachtprijssysteem en de introductie van natuurpacht. Hierover moet worden overlegd met alle deskundigen. „Ik garandeer u dat wij voor de zomer de keuzes maken.”
Zorgvuldig proces
Ook coalitiepartij VVD is ongeduldig. Thom van Campen vergeleek het proces met een wijziging van de Wet dieren. „Als de staatssecretaris wetgeving naar de Kamer stuurt, ontstaat er aan onze kant weer een gesprek en een weging van de belangen. We worden aangesteld om keuzes te maken.” De VVD’er vraagt daarom of de internetconsultatie niet eerder kan worden gestart.
De staatssecretaris blijft bij zijn antwoord: „Ik ben tot heel veel bereid, zeker omdat we er hier allemaal over eens zijn dat de pachtwet aan een herziening toe is. Zorgvuldigheid is ook belangrijk. Met het huidige schema ligt het voorstel in oktober bij de Raad van State. Ik doe echt mijn best om het dit jaar voor elkaar te krijgen. Verder wil ik niet gaan, want ik doe niet graag beloftes die ik niet na kan komen.”
GroenLinks-PvdA en VVD presenteerden op de dag van het debat een initiatiefvoorstel met de naam ‘De wijsheid in pacht’. De voorstellen richting zich op het bieden van meer zekerheid en het verbeteren van het verdienvermogen van boeren. Ook moeten de pachtregels verduurzaming faciliteren, menen Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) en Thom van Campen (VVD). Beiden hebben de initiatiefnota geschreven, onder andere op basis van gesprekken met sectorpartijen.
Loopbaanpacht
Zo introduceren de twee Kamerleden loopbaanpacht als alternatief voor reguliere pacht. Dit moet met name voor jonge boeren interessant zijn. Op dit moment kiezen weinig grondbezitters voor reguliere pachtconstructies: de pachter geniet hoge bescherming, terwijl de eigenaar gebonden is aan gereguleerde prijzen en geen duurzaamheidseisen mag stellen die knellend zijn voor de bedrijfsvoering van de pachter. Daardoor is het aandeel reguliere pacht de afgelopen jaren sterk afgenomen.
Bij loopbaanpacht bestaat geen continuatierecht en prijsregulering. ‘De duur van een loopbaanpachtcontract is gelijk aan het verschil in leeftijd tussen het ogenblik waarop de pachter de pacht aangaat tot aan het moment dat de pachter AOW-gerechtigd is en moet minstens 25 jaar duren. Een pachter die ouder is dan 42 jaar zal dus geen loopbaanpacht meer kunnen sluiten. Hierbij stellen de initiatiefnemers voor dat de verpachter elk jaar de mogelijkheid krijgt om duurzaamheidseisen naar redelijkheid aan te scherpen, mits de pachtprijs hierop evenredig wordt aangepast. De Grondkamer kan hierbij een toetsende rol vervullen’, schrijven ze in de initiatiefnota.
Beter verdienmodel
Ook stellen de twee voor om de berekeningswijze voor pachtprijzen aan te passen. Door een regionorm niet voor één jaar, zoals nu het geval is, maar voor drie tot vijf jaar vast te stellen, weten zowel de pachter als verpachter voor een langere periode waar ze aan toe zijn. Hiermee zou ook de jaarlijkse fluctuatie kunnen afnemen.
Ook zou het Rijk particuliere grondbezitters moeten stimuleren om duurzaamheidseisen in pachtcontracten op te nemen, zodat zowel verpachters als pachters tot een goed en duurzaam verdienmodel komen.
De staatssecretaris bedankt GroenLinks-PvdA en VVD voor de initiatiefnota. „Ik gebruik uw initiatiefnota heel graag bij de uitwerking van de verdere pachtwetgeving.” Rummenie wil bijvoorbeeld met deskundigen in gesprek gaan over de loopbaanpacht.
De Kamer zal ook nog tijdens een apart debat spreken over het initiatiefvoorstel.
