Jeroen van Steen geeft 20 hectare ‘terug aan de aarde’

---

Dit Topartikel wordt u gratis aangeboden door Ekoland. Drie maanden gratis Ekoland lezen in print en online? Klik hier. Blijf op de hoogte via de gratis nieuwsbrief.

---

Jeroen van Steen ontwikkelt samen met Iris Bens Stichting Thuishaven. Een plek waar mensen die het nodig hebben tijdelijk een kamer of tiny house kunnen huren. Er is een voedselbos, een gezamenlijke woonkamer, ruimte voor creativiteit, ontspanning en bezinning op het boerenerf ergens bij Zeewolde. „We bieden een fijne plek en een goed gesprek. Wij zijn niet ingericht op zorgverlening. Het is voor mensen die op een kruispunt staan in hun leven, mensen die even rust nodig hebben”, legt hij uit. Thuishaven is niet van de ene op de andere dag opgezet. Daar is een hele innerlijke reis - zoals Jeroen het zelf noemt - aan vooraf gegaan.

Meer is toch niet beter

Jeroen kwam niet uit de landbouw, wilde ‘iets met dieren’ en ging de landbouwschool doen. Dankzij een tip van een goede docent kon hij werken op een melkveebedrijf in de Flevopolder. Hij trouwde met een dochter van een melkveehouder. Na een overnameproces werd hij boer door het pachtbedrijf van zijn schoonouders over te nemen. Jeroen behaalde goede technische resultaten, en kon grond kopen: meer land, meer koeien. Groter was beter, zo dacht hij. Na jaren melken verloor hij de uitdaging. Hij was op zoek naar verdieping, die hij in de landbouw niet vond. Geïnteresseerd in de wereld om hem heen schreef hij zich in voor een Reiki cursus, en dat maakte wat los. Het roer ging letterlijk om toen hij, tussen het koeien melken door, een opleiding intuïtieve ontwikkeling volgde. Hij kocht een zeilboot - zonder ooit te hebben gevaren -, ging scheiden en stopte met melken.

De vijftig hectare grond die na de scheiding overbleef, werd ingebracht in een maatschap met een gangbare akkerbouwer. Dit werd een vruchtbare samenwerking die Jeroen de ruimte gaf om zijn passie verder vorm te geven: zeilen met groepen mensen. Aan boord konden zijn gasten, onder begeleiding van professionele coaches, werken aan hun persoonlijke ontwikkeling. Jeroen was in die tijd veel weg, één van zijn zeilboten lag namelijk op St. Maarten. Hij zag zijn kinderen weinig. Het roer ging na een aantal jaar weer om: de schepen werden verkocht, hij keerde huiswaarts, zijn relatie ging over. „In die jaren is er veel gebeurd. Mijn omgeving, de mensen aan boord, veranderde mijn gedachtepatroon. De grond die ik nog bezat was gangbaar, dat paste niet meer bij me. Ik ben mijn huis gaan delen, bouwde een tiny house voor mensen die het nodig hadden. Thuishaven ontstond. Ik vroeg mij af: waarom bezit ik deze grond?”

Struggelen met ego

Geïnspireerd door onder andere Henry Mentink en de ‘Economy Transformers’ is Jeroen anders naar bezit gaan kijken. Het idee ontstond om twee hectare te schenken. „Maar ik begon mijzelf af te vragen: waarom doe ik niet meer? Ik was aan het struggelen met mijn ego. Als gangbare boer hoorde bezit bij mij. Ik was als twintiger onzeker, eigendom gaf mij zelfvertrouwen en waardering van derden.”

Vrijmaken van grond

„De lucht is van iedereen. Waarom bezit ik dan een stukje aarde? Ik bezit deze grond omdat ik geluk heb gehad in mijn leven. Ik ben gezond van lichaam en geest, mijn wieg stond op een goede plek, ik ben boer geworden, de grondprijzen zijn enorm gestegen. Niet mijn verdiensten. Ik was op het juiste moment op de juiste plek. Mijn geluk wil ik delen.” Het vrijmaken van grond, is een stap naar een systeemverandering. Jeroen legt uit dat op deze wijze de aarde weer van zichzelf kan zijn. Er liggen dan geen financiële lasten meer op, waardoor duurzaam gebruik mogelijk wordt.

Jeroen verzamelde deskundigen om hem heen om het proces goed te laten verlopen. Twee jaar geleden heeft hij ritueel de eigendomspapieren van 20 hectare teruggegeven aan de aarde. Uiteindelijk heeft Jeroen ervoor gekozen om de grond over te dragen aan BD Grondbeheer, de overdacht vindt dit voorjaar plaats. „Afgelopen december hebben we een ritueel gedaan om dit te bekrachtigen. Ik liep over de kavel en voelde dat ik echt aan het los laten was. Ik draag het eigendom niet meer, we gaat het samen dragen.”

Stichting Thuishaven zal de grond voor een gereduceerde prijs middels langdurige pacht terug pachten van BD Grondbeheer. In samenwerking met maatschap Twisk zal deze grond worden bewerkt. De inkomsten hiervan zijn nodig om Stichting Thuishaven te ondersteunen.

Zijn dochters staan achter zijn keuzes, al heeft pas later in het proces het gesprek plaats gevonden over wat zíj er nu eigenlijk van vinden. „Ik heb ze nooit écht gevraagd of zij wat met de grond wilde, dat heb ik voor ze ingevuld. Voor nu is het goed. Voor de overige 30 hectare gaan we het anders doen. Daar gaan we in de toekomst gezamenlijk over na denken.”

Als boer kan je zoveel meer

Voor Jeroen is dit niet per definitie een oproep om grond te schenken. Hij heeft geen zin om anderen te overtuigen, maar Jeroen ziet een hoop voordelen. Bedrijfsovername kan via een vergelijkbare constructie makkelijker worden gemaakt volgens hem. Wanneer een stoppende boer grond vrij van financiering heeft, en ook zonder de hoofdprijs goed kan leven, zou hij kunnen overwegen de helft aan een instantie als BD Grondbeheer te schenken. De grond kan dan terug worden gepacht voor een lage pacht door de opvolger. „Hoeveel geld heb je als stopper echt nodig? De opvolger hoeft maar de helft van de grond over te nemen en hij weet zeker dat hij de rest van de grond voor een schappelijk bedrag terug kan pachten voor de rest van zijn leven.”

Jeroen hoopt andere boeren te inspireren om te doen waar ze écht gelukkig van worden. „Als boer heb je de kans niet gehad om andere kanten van je persoonlijkheid te ontwikkelen. Maar als mens heb je zoveel kwaliteiten. Mensen zijn vaak boer geworden door de omstandigheden, maar wat kan en wil je echt zelf? Daar moet je ruimte voor maken. Toen ik stopte, dacht ik dat ik alleen maar koeien kon melken, maar ik kan zoveel meer.”

Voel wat je werkelijk wil

Die ruimte maak je volgens Jeroen om jezelf minstens een uurtje per week ‘bij jezelf naar binnen te gaan’. Welke andere interesses heb ik? „Doe daar dan daadwerkelijk iets mee. Durf tijd te maken. Er is altijd werk, dus je moet streng zijn voor jezelf. Het is zo mooi jezelf te verrijken en te verbreden. Op je eigen bedrijf zijn ook veel mogelijkheden, die je misschien door de waan van de dag niet ziet. Een coach kan je helpen. Al zeggen mensen misschien: een coach?! Gaat het dan niet goed met je? Het is echter de kunst om te voelen wat je werkelijk wil en daar voor te gaan staan.”