Column: ‘Eerste Kerst zonder familie, maar wel met sneeuw’

Een boerenmeid met een voorliefde voor dikke trekkers, that’s me. Machines vind ik machtig mooi. Mijn digitale kerstkaart van dit jaar is daarom een foto van een bezoekje aan Ritchie Bros in Edmonton, de grote stad niet ver van onze boerderij. Ritchie Bros veilt wereldwijd machines, kranen en (vracht)auto’s, ook in Nederland. Alleen is het in Canada tig keer groter. Een paar weken geleden ben ik daar met iemand wezen kijken. Je weet niet wat je ziet. Rijen machines, strak in het gelid, op een immens terrein. Als ik het goed heb, stonden er voor de decemberveiling ruim 5.500 items klaar. Onder een strakblauwe winterlucht, zonovergoten, in de sneeuw. Ik heb ervan genoten.

Mijn laatste witte Kerst beleefde ik als 7-jarig meisje. Sindsdien is het in Nederland steeds gebleven bij dromen van ‘a white Christmas’. Maar in Alberta ligt er nu al wekenlang sneeuw. Ik heb zelfs al geskied. Op een half uur rijden vanaf de boerderij ligt een kleine piste.

‘Wipwap winter’

Winter is wat ik wilde, en winter is wat ik kreeg. De -25 graden Celsius hebben we al aangetikt. Alleen is het wel een ‘wipwap winter’. Anders dan normaal, zegt mijn boerenfamilie. Als het hier eenmaal vriest, blijft dat in de regel de hele tijd zo, maar dit seizoen schiet de temperatuur soms omhoog tot net onder of zelfs iets boven nul. Om dan ineens weer naar beneden te klappen.

Soms als ik om half vijf ’s ochtends naar de stal loop, zie ik het noorderlicht recht boven me. Als de lucht helder is, kun je dat de hele nacht zien. Fantastisch gezicht. Mooi om daar dik ingepakt en met een biertje in de hand van te genieten. Wanneer ik de ochtend erop niet ben ingeroosterd, tenminste.

50-stands carrousel

De werkdag begint met een snelle inspectie van de kalfkoeien. Dan wordt alles klaargezet voor het melken, brengen we de eerste groep in de benen en krabben we meteen de boxen schoon. Er wordt in een 50-stands carrousel gemolken in de nieuwe stal, de melkput voorin de oudere ligboxenstal wordt gebruikt voor pas afgekalfde en behandelde koeien. Op dit moment melken we 305 koeien, die gemiddeld 36,6 liter geven met 4,7 procent vet en 3,38 procent eiwit. Er zijn 48 koeien in de droogstand. De afgelopen maand hebben er dertig gekalfd.

Het aansluiten van de koeien in de carrousel gebeurt in rap tempo. Iemand behandelt de koeien voor, waarna ik 10 tot 12 seconden per koe heb om de uier schoon te maken en de melkklauw onder te hangen. Er worden vier groepen in de carrousel gemolken. De rotatietijd is ongeveer tien minuten.

Biest van de eerste twee melkbeurten wordt apart opgevangen, gecontroleerd op de brixwaarde (de hoeveelheid antistoffen) en gevoerd aan de kalveren, ingevroren voor eigen gebruik of in de vriezer gedaan voor SCCL. Dat bedrijf maakt in de provincie Saskatchewan, ten oosten van Alberta, ingedroogde biest. Mijn boerenfamilie krijgt van SCCL hetzelfde geld als van de melkfabriek: een Canadese dollar per liter (dat is 0,67 euro).

Pasteuriseermachine

Alle andere melk uit de oude melkput gaat in een verrijdbare tank, die naar de pasteuriseermachine bij de kalverafdeling wordt gebracht. Tijdens het afvullen van de pasteurizer heb ik even een rustmomentje. Dan til ik de dikke zwart-witte boerderijkat Sylvester op, als hij rond mijn benen draait. Na het pasteuriseren wordt de ochtendmelk ’s middags aan de kalveren gevoerd, de avondmelk wordt ’s ochtends gevoerd. De flessen voor de jonge kalveren worden automatisch afgevuld en gereinigd in een zelfkerend rek. De overige melk wordt naar boven gepompt voor de voerautomaten bij de vier groepshokken van oudere vaarskalveren.

De kalveren zitten een week tot 10 dagen apart in geschakelde eenlingboxen. In de groepshokken hebben de vaarskalveren een 82-dagenprogramma op de automaat, waarin ze naar 10 liter per dag worden gebracht. Daarnaast krijgen ze kalverbrok en water. Ook leren ze TMR te eten, het Total Mixed Ration dat de melkkoeien met een zelfrijdende voermengwagen wordt voorgedraaid.

Coral

Bij de wat oudere kalveren wordt de melk langzaam afgebouwd, waarna ze naar de pinkenstal gaan. Daar zitten ze in vier leeftijdsgroepen, van bijna drie tot acht maanden. Vervolgens gaan ze naar de coral, de stal in de buitenlucht met een lang voerhek op het ene eind en een overkapping met stro op het andere eind. Ook daar zijn vier groepen. De vaarzen worden geclassificeerd door Holstein Canada en op een leeftijd van 13 tot 14 maanden geïnsemineerd met gesekst Holstein of met Black Angus sperma. Alles wat niet meteen drachtig is, wordt gedekt door de Angus stier die bij één van de vier groepen loopt.

In Nederland heeft Alberta een beetje de reputatie van ‘melkveewalhalla’, maar dat is niet helemaal terecht. Canada telt 9.700 melkveebedrijven en minder dan 500 daarvan bevinden zich in Alberta. Er zijn hier vooral veel vleesvee- en akkerbouwbedrijven. Eén van de grootste vleesveeshows van Canada is in Edmonton. Met de boerin heb ik rondgekeken op deze Farmfair International.

Kerstboomjacht

Wat ook te gek was: de Christmas Tree Hunt, een kerstboomjacht georganiseerd door het bedrijf waar de vader van mijn vriendin werkt. Dat had kerstbomen verstopt in een bos. Ieder team kreeg het nummer van de eigen boom. Met door paarden getrokken arrensleden, quads, crossmotoren en side-by-sides (Gators) stoof het alle kanten op. We hebben onze boom gevonden en heel veel lol gehad.

Op Christmas Eve, daags voor Kerst, eet ik ’s middags met mijn boerenfamilie mee met het kerstdiner, waarvoor we ook lootjes hebben getrokken. Er wordt goed aan me gedacht. Ik ben ook al min of meer geadopteerd door de familie van mijn vriendin, die als een zusje voor me is. Daar ben ik Eerste Kerstdag. Op Tweede Kerstdag ga ik lekker uitgebreid videobellen met mijn ouders, broers en schoonzusjes. Dan ben ik toch nog een beetje thuis met Kerst!