WUR verwacht dat mestafzetkosten blijven stijgen door afbouw derogatie en toenemende bedrijfsomvang
Dat blijkt allemaal uit onderzoek van de WUR via het Bedrijveninformatienet. Onderzoeker Katrin Oltmer concludeert dan ook dat beleid veel invloed heeft op de mestafzetkosten. ‘In 2023 waren de mestafzetkosten van melkveebedrijven bijna dertig keer hoger dan in het begin van het millennium en circa vier keer hoger dan 10 jaar geleden’, schrijft ze. ‘Evenredig met de stijgende afzetkosten nam ook het aandeel van de mestafzetkosten in de totale kosten en afschrijvingen van bedrijven toe, van 0,6 procent in 2002 naar 3,5 procent in 2023.’
Prijsstijging zet door
Vanaf 2014 stegen de prijzen door de afschaffing van het melkquotum, de piek lag toen rond 2016. ‘Rond die tijd is de melkveestapel binnen twee jaar met ongeveer 10 procent gestegen. De mest van deze extra veestapel kon vaak niet worden geplaatst op het eigen bedrijf, waardoor er druk op de mestmarkt ontstond. De invoering van het fosfaatplan (2017) en het fosfaatrechtenstelsel (2018) zorgde voor een krimp van de veestapel en een lagere veebezetting op melkveebedrijven. Hierdoor nam de druk op de mestmarkt af en daalden de afzetkosten.’
De afbouw van derogatie zorgt opnieuw voor stijgende prijzen. En dat zet nog wel even door, verwacht de WUR. ‘De verdere afbouw van derogatie zal het aanbod van mest op de markt verder doen toenemen, met als gevolg een verdere stijging van de mestafzetkosten.’
Ruim helft bedrijven moet mest afzetten
De toename van de bedrijfsomvang heeft ook effect. ‘Zo is het gemiddeld aantal melkkoeien per melkveebedrijf in het Bedrijveninformatienet in de afgelopen 20 jaar bijna verdubbeld van 60 in 2002 tot 110 in 2022. De gemiddelde bedrijfsoppervlakte is in dezelfde periode gestegen van 40 naar circa 65 hectare. Qua veebezetting is dat een stijging van gemiddeld 1,5 naar 1,7 melkkoeien per hectare. De gemiddelde hoeveelheid afgezette mest per bedrijf is tussen 2002 en 2022 met een factor 30 gestegen van 20 naar meer dan 600 ton. Tegelijkertijd is ook het aandeel melkveebedrijven met mestafzet in het Bedrijveninformatienet gestegen van 10 naar 60 procent.’
