Hoe kun je grasland optimaal beheren na een extreem nat jaar?

Video: Tips voor grasland in het najaar

Het jaar 2024 is lang een extreem nat jaar geweest, wat grote verschillen tussen gewassen en percelen heeft veroorzaakt. Bij de mais zijn sommige percelen op tijd gezaaid, maar helaas is veel mais ook erg laat gezaaid. ‘Het is nog afwachten hoe alles zal afrijpen, maar het is zeker dat de zetmeelopbrengsten en voederwaarde van mais dit jaar onder druk staan,’ zegt Luuk Maas, product manager forage quality bij DSV zaden. Wat ziet hij terug in graspercelen en wat zijn de mogelijkheden dit najaar?

Kapotte zode en verdichting

Luuk: ‘Een jaar van veel vocht en geen extreme temperaturen is eigenlijk een echt grasjaar, maar daardoor hebben we ook te maken met minder stabiel weer om het gras op het juiste moment te oogsten en te bemesten. Hierdoor is op veel plekken niet onder ideale omstandigheden gewerkt, en is op verschillende plekken grond kapot gereden of in ieder geval verder verdicht.’

Waar bij bouwland sporen en verdichting lange tijd zichtbaar blijven zie je bij grasland na verloop van tijd toch alles weer groen worden. ‘Dit lijkt een voordeel, maar is tevens een groot nadeel van grasland,’ zegt Luuk. ‘Waar gewenste grassen alleen door zaai in het veld aanwezig zijn, kunnen ongewenste grassen verder kruipen en de open plekken langzaam innemen. In de praktijk zal je het wel herkennen dat in de zomer sommige plekken op je lijstje staan om aan te pakken, maar later in het najaar is deze plek niet meer goed te vinden, doordat alles weer groen geworden is,’ aldus Luuk.

DSV ruwbeemd herkennen — Ruwbeemd is te herkennen aan een heel oppervlakkig wortelstelsel, waardoor het relatief eenvoudig uit de grond getrokken kan worden.

Ongewenst aandeel ruwbeemd in het perceel

Waarom willen we geen ruwbeemd? ‘Ruwbeemd staat erom bekend om vroeg in het voorjaar sneller te starten met groeien dan Engels raaigras en kan daarnaast gaan kruipen. Hierdoor is ruwbeemd in staat de open plekken in te nemen. Doordat ruwbeemd daarnaast een muffe, dichte zode ontwikkelt kan het er ook voor zorgen dat het Engels raaigras verstikt en zelfs verdringt,’ zegt Luuk. ‘Uit onderzoek blijkt dat in verdichte grond, zoals een rijspoor, het aandeel ruwbeemd extreme aandelen kan innemen, omdat het ondiep wortelt en daardoor ook minder gevoelig is voor bodemverdichting.’ (zie figuur 1)

DSV opbrengst aandeel per soort effect in rijspoor — Figuur 1: Het effect van een rijspoor op de diverse gewassen: ruwbeemd kan een extreem groot aandeel innemen.

Voordeel van voldoende vocht voor gras

De laatste jaren was het scheuren en opnieuw inzaaien of doorzaaien van grasland lastig. Luuk daarover: ‘In de afgelopen droge zomers had jong kiemend gras niet altijd voldoende bodemvocht beschikbaar om goed te kunnen groeien of om de concurrentie aan te gaan met het al aanwezige gras. Dat is dit jaar wel anders: voldoende vocht geeft namelijk zekerheid dat gras goed kan kiemen en opstarten.’

‘Je kunt dit najaar focussen op graslandmanagement: voldoende vocht geeft zekerheid dat gras goed kan kiemen’

Maak de balans op, doorzaaien en vernieuwen

Nu we de nazomer in gaan kan de balans opgemaakt worden. Op de meeste plekken is de grasopbrengst voldoende tot goed. De kwaliteit van het gewonnen gras verschilt dit jaar wel sterk. Luuk zegt: ‘Een reden te meer om juist nu te focussen op het graslandmanagement voor een goede start van het komend seizoen.’

Hoe zorg je ervoor dat je juist nu in deze periode alles in orde maakt, zodat je direct goed kunt starten? ‘Wanneer vooral het ondiep wortelende ruwbeemd een probleem is, biedt wiedeggen een geschikte oplossing. Hierbij kan direct doorgezaaid worden om goed gras bij te zaaien. Als het perceel ernstig heeft geleden, de zode slecht is en er bodemverdichting aanwezig is, wordt het scheuren en opnieuw inzaaien van het grasland een serieuze optie. Het voordeel van grasland scheuren is dat de bodemverdichting wordt aangepakt en het perceel eventueel opnieuw geëgaliseerd en bekalkt kan worden. Op deze manier maak je de bodem weer klaar voor een nieuwe ronde,’ adviseert Luuk.

Kruidenrijk perceel als optie

Luuk werkt zelf veel met kruidenrijke percelen. ‘Je kan ook eens denken aan het toevoegen van klavers en kruiden aan een mengsel. Rode klaver, luzerne en chicorei staan erom bekend diep te kunnen wortelen. Ze maken het perceel beter bestand tegen droogte, maar veel bij nattigheid zorgen ze juist voor een snellere waterafvoer. Wanneer opnieuw gras inzaaien niet mogelijk is, kan je ook overwegen om een gewasrotatie toe te passen en een ander gewas te laten profiteren van de opgebouwde organische stof.’

'Meer VEM, eiwit en een hogere voederwaarde resulteert tot zo’n 1,5 liter meer melk per koe per dag.’

MilkMore en MilkIndex voor hogere voederwaarde

Bij de keuze van een geschikt grasmengsel is het van belang niet alleen naar de opbrengstpotentie te kijken, maar ook naar de voederwaarde van het gras. ‘Juist nu de voederwaarde van snijmais niet overal top zal zijn, is de voederwaarde van het gras extra van belang. Uit proeven blijkt dat MilkMore mengsels meer VEM, eiwit en een hogere voederwaarde hebben, stelt Luuk. ‘Dit resulteert tot zo’n 1,5 liter meer melk per koe per dag.’