Meeste bedrijven voldeden in 2023 aan voorwaarden derogatie
In 44 gevallen bleek de agrarische ondernemer niet te voldoen aan de 80 procent graslandeis en in 6 gevallen ging het om andere bevindingen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) stelt vast dat het aantal van 169 een toename is ten opzichte van het jaar 2022. Toen werden slechts 33 afwijkingen vastgesteld.
Het lage aantal van 2022 komt volgens de keuringsinstantie doordat de derogatie pas laat in het jaar (oktober-november 2022) kon worden aangevraagd, waardoor bedrijven die een derogatievergunning aanvroegen, in grote mate konden inschatten of zij over dat jaar aan de voorwaarden voldeden. De cijfers van 2023 zijn meer in lijn met voorgaande jaren (122 afwijkingen in 2021 en 198 afwijkingen in 2020) en tonen daarbij geen opvallende verschillen.
Bemestingsplan niet op orde
Van alle derogatiebedrijven werden er 747 fysiek gecontroleerd, 5 procent van alle derogatiebedrijven, zoals de Europese derogatiebeschikking vereist. In vergelijking met voorgaande jaren voldeed een groter aandeel van de fysiek gecontroleerde bedrijven aan de derogatievoorwaarden. Voor het jaar 2022 was in totaal 87 procent van alle fysiek gecontroleerde bedrijven met een derogatievergunning akkoord. Voor het jaar 2023 betrof dit percentage 91 procent.
In 67 gevallen troffen inspecteurs van de NVWA onregelmatigheden aan. 49 ondernemers hadden de grondmonsters niet op orde. Deze mogen niet ouder zijn dan 4 jaar en 1 maand en per 5 hectare moet er minimaal één analyse zijn. Bij 35 ondernemers werden onregelmatigheden met het bemestingsplan aangetroffen. Bij 5 boeren met derogatie werd de 80-procent-graslandeis niet in orde bevonden. In 8 gevallen werden overige voorwaarden overtreden en in één geval werd het gebruik van fosfaatkunstmest vastgesteld, iets wat verboden is voor derogatiebedrijven. De NVWA deelde naar aanleiding van de fysieke controles 36 schriftelijke waarschuwingen uit. In 33 gevallen werd een rapport met bevindingen naar RVO gestuurd.
Geen vergunningen ingetrokken in 2023
In 2023 zijn geen derogatievergunningen ingetrokken die betrekking hebben op het derogatiejaar 2023. Dit heeft volgens de NVWA te maken met een wijziging van het boete- en handhavingsbeleid voor bedrijven met een derogatievergunning. De aanleiding voor de wijziging zijn twee zaken die aanhangig zijn gemaakt bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). Het CBb heeft de RVO erop gewezen dat het huidige boete- en handhavingsbeleid in het kader van de derogatie in strijd is met het evenredigheidsbeginsel. Het boete- en handhavingsbeleid is daarop aangepast.
Deze wijziging houdt in dat na afloop van het kalenderjaar een landbouwbedrijf integraal wordt gecontroleerd door de RVO, nadat bij de controle is geconstateerd dat aan één of meerdere voorwaarden van de derogatievergunning niet is voldaan. Bij deze integrale controle worden alle derogatievoorwaarden betrokken en ook wordt een controle op de gebruiksnormen uitgevoerd (dit laatste is alleen mogelijk na afloop van het kalenderjaar). Indien hierbij afwijkingen worden geconstateerd, wordt handhavend opgetreden en zal in beginsel de derogatievergunning worden ingenomen.
In de Rapportage Nederlands mestbeleid 2024 zal verslag worden gedaan over het aantal ingetrokken derogatievergunningen over het kalenderjaar 2023.
