Marge op melkveehouderijen verdampt in eerste kwartaal 2024

De melkprijs nam in deze periode met 15 euro per 100 kilogram af. De kritieke melkprijs daalde ook, maar kon het tempo van de dalende opbrengstprijs niet bijhouden.

Geld verdienen met weiden

‘Vers gras direct omzetten in melk leidt altijd tot een lage kostprijs, mits je het goed in de vingers hebt’, stelt Alfa op haar site. ‘Beweiden is nu eenmaal niet makkelijk en vraagt veel vakmanschap.’ Een belangrijke vraag om te beantwoorden is of weiden daadwerkelijk tot een betere marge leidt en dus bijdraagt aan het verdienmodel.

De door Alfa gemaakte analyse van de laatste drie jaren laat dat zien dat de marge van bedrijven met weidegang beter is. Ondanks dat gegeven nam het aantal bedrijven dat weidegang toepast af. Het is aannemelijk dat het natte voorjaar en begin van de zomer ertoe bijdragen dat het aantal bedrijven dat weidegang toepast volgend jaar nog verder afneemt. Bedrijfseconomisch blijft weiden echter interessant, stelt Alfa. Mits weiden goed inpasbaar is op het bedrijf en past bij de ondernemer.

Extensief en kleiner

De oppervlakte van de huiskavel in combinatie met de weersomstandigheden spelen een belangrijk rol bij het succesvol weiden van de veestapel. Het vakmanschap van de boer is uiteindelijk bepalend of weidegang leidt tot een extra plus op het bedrijfsresultaat.

Voor het maken van een economische vergelijking gebruikte Alfa de gegevens van haar melkveehouders over de jaren 2021, 2022 en 2023. 87,9 procent van de melkveehouders past een vorm van weidegang toe. Uit de analyse komt naar voren dat bedrijven met weidegang gemiddeld kleiner en minder intensief zijn. De melkproductie per koe ligt 602 kilogram lager dan bij de niet-weidende bedrijven. Het vet- en eiwitgehalte ligt daarentegen wel weer iets hoger en het ureumgehalte blijkt minder problemen te geven dan vaak wordt aangenomen. Bij weidende bedrijven ligt het ureumgehalte gemiddeld genomen 0,49 hoger.

Hoger saldo

De kosten voor eigen voer zijn op weidende en niet-weidende bedrijven nagenoeg gelijk. Wel kopen weidende bedrijven, door de lagere intensiteit per hectare, vaak minder voer aan. De totale voerkosten vallen daardoor lager uit: 1,21 euro per 100 kilogram melk. De weidemelktoeslag zorgt voor een hogere melkprijs bij weidegang. Bedrijven met weidegang beuren 1,58 euro per 100 kilogram meer dan bedrijven waar de koeien jaarrond binnen staan. De lagere voerkosten in combinatie met een hogere melkprijs leiden ertoe dat het saldo van melkveehouders die weidegang toepassen 2,48 euro per 100 kilogram melk hoger uitvalt.

Meer liquiditeit

De niet toegerekende kosten liggen bij beide typen bedrijven nagenoeg gelijk, waardoor het bruto-overschot bij weidende bedrijven 2,20 euro per 100 kilogram melk hoger ligt. De kosten voor huur, afschrijving en rente zijn voor beide typen bedrijven vergelijkbaar. De kasstroom voor bedrijven met weidegang ligt 2,10 euro per 100 kilogram melk hoger dan die van niet-weidende bedrijven. Omdat weidegang meer arbeid vraagt liggen de privé-uitgaven van weidende bedrijven vaak 0,94 euro per 100 kilogram melk hoger. Alles met elkaar verrekend komt de kasstroom (liquiditeit) van weidende bedragen 1,30 per 100 kilogram melk hoger uit dan bij niet-weidende bedrijven.

Moeilijke omstandigheden

De keuze voor wel of niet weiden is van veel factoren afhankelijk: inrichting van het bedrijf, omvang van de huiskavel en de motivatie van de veehouder. Het natte voorjaar zorgt op veel bedrijven voor uitdagende omstandigheden. De Stichting Weidegang verleende in samenspraak met het ministerie van LNV twee keer uitstel voor de uiterste startdatum van het weiden en stelde deze uiteindelijk vast op 1 juli. De startdatum is belangrijk, omdat voor melkveehouders die deze datum niet halen de mogelijkheid extra inkomsten te generen door weidegang vervalt. Dat geldt zowel voor de weidepremie als de eco-regeling ‘verlengde weidegang’. Dit zal zeker van invloed zijn op het bedrijfsresultaat, het saldo en de liquiditeit van bedrijven. Verder is het goed dat melkveehouders zich realiseren dat ondanks het opschuiven van de startdatum voor weidegang de gestelde eisen aan het verplichte aantal weide uren in tact zijn gebleven. Voor de weidende melkveehouders is het dan ook te hopen dat het najaar minder nat is dan het voorjaar.

14 procent heeft koeien niet op tijd buiten

Volgens een eerder uitgevoerde peiling op deze site verwachtte 70 procent van de melkveehouders op tijd te kunnen starten met weiden, dus voor 1 juli. 14 procent ging ervan uit dat het niet ging lukken de koeien uiterlijk 1 juli naar buiten te doen en 8 procent wist nog niet of het ging lukken. Bij de overige 8 procent van de deelnemers aan de peiling staan de koeien jaarrond op stal.